Sıfır Atığı Bir de Benden Dinleyin

ÜNYEKENT GAZETESİ

Son yıllarda ne çok duyuyoruz değil mi “Sıfır Atık” sloganını. Nedir peki sıfır atık? İsrafın önlenmesi ve kaynakların daha verimli kullanılması düşüncesinden hareketle, atık oluşumunu en aza nasıl indirebiliriz sorusuna cevap bulmalıyız. Oluşturduğumuz atığı ayrıştırarak yani ayrı toplayarak geri kazanımını sağlamalıyız. Kullanılmış plastik, kâğıt, metal, cam, pil, bitkisel atık yağ ve organik atıklar (yemek artıkları gibi evsel atıklar) aynı çöp kutusuna atılmamalı, ayrı toplanmalıdır. Ambalaj atıkları çöp değildir. Onlar geri dönüşüm kutusuna atılıp ekonomiye tekrar kazandırılabilecek atıklardır.

Ninelerimizin yaptığı uygulama sıfır atıktı, filelerle alışveriş yapmak, yemek artıklarını hayvanlara vermek, yağ tenekelerine çiçek dikmek, ambalaj kâğıtlarını saklayıp tekrar kullanmak gibi. Atıkların sıfıra indirilmesi daha az atığı çöpe atmakla olur. Sıfır atık projesiyle plastik poşetler paralı oldu ve artık alışverişe giderken bez çantalar veya file kullanımı yaygınlaştı. 

Özellikle plastik atıklar, altından kalkılamayan bir çevre felaketinin habercisi. Plastiklerin doğada yıllarca bozulmadan kalması dünyayı kirletiyor. Tek kullanımlık plastikleri hayatımızdan çıkarmalı, kullanım miktarını azaltmalıyız. Çünkü, yaşam için büyük bir tehlike yaratıyor, doğada asla yok olmuyorlar. Plastiklerin doğada bozulma süreleri karada 400 yıl denizde 700 yıl. Bu bozulma süresince zaten tüm zararlı materyaller toprak ve suya geçiyor, bu durum tarım ve gıda ürünlerini etkiliyor. 

Ayrıca, günlük hayatta kullandığımız plastik ürünlerin zamanla çeşitli faktörler aracılığıyla parçalanması sonucu oluşan 5 milimetreden küçük plastiklere mikro plastikler deniyor. Mikro plastikler; kozmetik ürünler, tekstil ürünleri, temizlik ürünleri ve kişisel bakım ürünlerinden suya geçiyor. Canlılar tarafından yanlışlıkla yenilebiliyor. Özellikle balıklar ve kuşlar bu plastikleri yemek suretiyle, boğulup ölebiliyor. Bunlar çok küçük oldukları için, balıkların beslenme zincirine giriyor. Küçük bir balıktan balinaya kadar giden bu zincir etkileniyor. Kocaman bir balinanın ağzının içinin çöple kaplı olduğunu düşünün. Türkiye’de incelenen balıkların yüzde 44’ünün midesinde mikro plastik bulunduğunu açıkladı uzmanlar. Balıkların midesinden çıkan mikro plastiklerin çoğu tek kullanımlık plastiklerden oluşuyor. 

Organik atıklar yani belediye atıkları toplam atıkların yaklaşık %50 sini oluşturuyor. Bu atıkların kompost ve biyogaz tesisine gönderilmesi sonucu çok fazla miktarda geri dönüşmüş toprak benzeri ürün elde ediliyor, toprağı iyileştirmek üzere bu ürünü kullanabiliriz.  Doğada bir döngü vardır, her canlının çıktısı bir diğer canlının ihtiyaçlarını giderir. Asıl konu atığın atık oluşmadan önce mümkünse önlenmesi, önlenemiyorsa atık çıkıyorsa miktarının en aza indirilmesi, yeniden kullanılması, sonrasında geri dönüşüme sokulup ona değer kazandırılması, en son olarak ise yakarak bertarafıyla enerji elde edilmesidir. 

Plastiği eğer geri dönüşüme gönderirsek bunun hammaddesinden yani petrol tüketiminden kurtulmuş olacağız. Alüminyum içecek kutularının geri kazanımı ile %95 oranında enerji tasarrufu yapmış olacağız. Bu esnada hem sera gazlarını azaltacağız, hem daha fazla yakıt tüketiminin önüne geçmiş olacağız, bu sayede ekonomik kazanç sağlayacağız aynı zamanda da çevresel kirliliğinin önüne geçeceğiz. Alışkanlıklarımızı yaşadığımız çevreyi düşünerek olumlu yönde değiştirmemiz gerekiyor.